Tsukimi – Lễ Hội Ngắm Trăng Thanh Tao, Tinh Tế của người Nhật

Khi những cơn gió heo may bắt đầu se lạnh và bầu trời thu trở nên trong vắt nhất, đó là lúc người Nhật Bản chuẩn bị cho Tsukimi – Lễ hội Ngắm Trăng. Khác với sự náo nhiệt của Tết Trung Thu ở nhiều nước châu Á, Tsukimi mang trong mình một vẻ đẹp tinh tế, thanh tao, là dịp để con người kết nối với thiên nhiên, tri ân mùa màng và tìm lại sự yên bình trong tâm hồn.

Bài viết này, Nippon Travel sẽ đưa bạn khám phá những phong tục, ẩm thực và trải nghiệm độc đáo tạo nên nét quyến rũ không thể cưỡng lại của Lễ hội Tsukimi truyền thống.

Giới thiệu lễ hội Tsukimi

Tsukimi (hay Otsukimi) dịch nghĩa là “ngắm trăng”, là một truyền thống lâu đời nhằm tôn vinh vầng trăng tròn và sáng nhất của mùa thu.

– Thời gian: Ngày 15 tháng 8 Âm lịch. Thường rơi vào tháng 9 hoặc tháng 10 Dương lịch.

– Nét độc đáo: Người Nhật còn tổ chức thêm một buổi ngắm trăng lần hai vào ngày 13 tháng 9 Âm lịch. Tục lệ này xuất phát từ quan niệm rằng, nếu đã ngắm trăng vào đêm 15 thì bắt buộc phải ngắm trăng vào đêm 13 để phúc lành được trọn vẹn và tránh gặp xui xẻo.

– Ý nghĩa: Tsukimi gắn liền với lòng biết ơn thiên nhiên, cầu mong mùa màng bội thu, sự ấm no và sự viên mãn (tượng trưng qua hình ảnh trăng tròn).

Tục lệ ngắm trăng được du nhập vào Nhật Bản từ Trung Quốc trong thời Heian (794-1185). Ban đầu, đây là một thú vui tao nhã, sang trọng của giới quý tộc, nơi họ tổ chức yến tiệc, sáng tác thơ ca, và ngắm trăng phản chiếu trên mặt nước. Dần dần, phong tục này lan rộng và trở nên phổ biến với tầng lớp thường dân vào thời Edo, hòa quyện sâu sắc với tín ngưỡng nông nghiệp bản địa, trở thành một lễ hội tri ân mùa màng thực sự.

Vẻ đẹp truyền thống của lễ hội Tsukimi

Tsukimi là một lễ hội diễn ra chủ yếu trong không gian yên tĩnh và ấm cúng của gia đình, tập trung vào sự kết nối và chiêm nghiệm.

Phong tục trang trí cổ xưa

Bàn lễ vật (Tsukimidai) là trung tâm của mọi hoạt động Tsukimi, thường được đặt ở hiên nhà (engawa), sân vườn, hoặc bên khung cửa sổ hướng trăng.

Trang trí Cỏ lau (Susuki): Đây là vật trang trí không thể thiếu. Người Nhật thường cắm những nhành cỏ lau (Pampas grass) vào bình gốm và đặt lên bàn lễ. Cỏ lau được chọn vì hình dáng của nó giống như bông lúa, tượng trưng cho một vụ mùa màng bội thu. Đồng thời, người xưa tin rằng cỏ lau có khả năng xua đuổi tà khí.

Dâng cúng Nông sản Mùa Thu: Đây là nghi thức tri ân quan trọng nhất. Người Nhật dâng lên mặt trăng những sản vật tươi ngon, biểu trưng cho sự sung túc:

• Trăng 15/8: Chủ yếu là khoai môn (satoimo) và rau củ theo mùa (nên được gọi là Imomeigetsu – Trăng mùa khoai tây).
• Trăng 13/9: Chủ yếu là hạt dẻ (kuri) và đậu tương (mame) (gọi là Mamemeigetsu – Trăng mùa đậu/hạt dẻ).

Ngắm trăng bên gia đình

Trái ngược với sự náo nhiệt của các lễ hội khác, ý nghĩa sâu sắc nhất của Tsukimi nằm ở khoảnh khắc sum vầy, yên bình bên gia đình. Ngắm trăng là dịp để người Nhật tạm gác lại những bộn bề cuộc sống và kết nối với nhau.

Các gia đình sẽ thiết lập bàn lễ vật (Tsukimidai) tại những nơi có thể ngắm trăng rõ nhất, thường là hiên nhà (engawa), nơi có thể vừa ngồi trong nhà vừa nhìn ra ánh trăng. Cùng nhau bày biện bánh Tsukimi Dango, khoai môn và cỏ lau (susuki), thực hiện nghi thức dâng lễ đơn giản để tạ ơn thiên nhiên.

Người lớn thường kể lại cho trẻ nhỏ nghe về Truyền thuyết Thỏ Ngọc đang giã bánh mochi trên cung trăng, truyền lại các giá trị văn hóa và tình yêu thiên nhiên. Tương tự như Tết Trung thu ở các nước châu Á, Tsukimi là dịp để những người con xa xứ trở về nhà, cùng nhau tận hưởng sự yên bình và ấm áp của đêm trăng thu.

Thưởng thức ẩm thực đặc trưng

Ẩm thực là một phần không thể thiếu của Lễ hội Ngắm Trăng Tsukimi vừa mang ý nghĩa nghi lễ, vừa là cách người Nhật chào đón sự sung túc của mùa thu hoạch. Các món ăn đều được chuẩn bị cẩn thận, nhiều món còn mang hình dáng tròn trịa để tôn vinh vầng trăng.

1/ Tsukimi Dango (Bánh Gạo Ngắm Trăng): sukimi Dango là linh hồn ẩm thực của lễ hội. Những viên bánh gạo nếp nhỏ, trắng, được nặn tròn trịa, là biểu tượng cho sự viên mãn, trọn vẹn của mặt trăng tròn mùa thu.

Dango không chỉ dùng để ăn mà còn là lễ vật dâng lên Thần Mặt Trăng để tạ ơn và cầu phúc. Chúng được xếp thành tháp 15 viên (cho đêm 15/8 âm lịch) hoặc 13 viên (cho đêm 13/9 âm lịch) trên giá đỡ gỗ (Sanpo).

Sau nghi lễ, Dango được gia đình quây quần thưởng thức, thường kèm với các loại nước sốt như:

• Mật đường ngọt (Mitarashi).
• Bột đậu nành rang thơm lừng (Kinako).
• Sốt đậu đỏ nghiền (Anko).

2/ Tsukimi Soba/Udon: Nhiều món ăn hàng ngày được “Tsukimi hóa” bằng cách thêm một yếu tố hình tròn, tượng trưng cho mặt trăng. Phổ biến nhất là các món mì nóng như Tsukimi Soba hoặc Tsukimi Udon. Một quả lòng đỏ trứng gà sống được đập vào tô mì, tạo nên hình ảnh vầng trăng tròn rực rỡ và sáng bóng nằm trên mặt nước (mặt mì).

3/ Nông sản khác: Việc dâng cúng và thưởng thức các sản vật mùa thu là cách để thể hiện lòng biết ơn thiên nhiên.

– Khoai Môn (Satoimo): Vào đêm 15/8 âm lịch (Jūgoya), khoai môn là lễ vật chính (nên đêm này còn được gọi là Imomeigetsu – Trăng mùa khoai tây).

– Hạt Dẻ và Đậu: Vào đêm 13/9 âm lịch (Jūsanya), hạt dẻ (kuri) và đậu tương (mame) là những lễ vật không thể thiếu (gọi là Mamemeigetsu – Trăng mùa đậu).

– Trái Cây & Rau Củ: Du khách còn có cơ hội thưởng thức các loại trái cây chín mọng theo mùa như hồng, nho, lê, cùng với các món ăn vặt ấm bụng như hạt dẻ luộc và Edamame (đậu nành lông).

Thông qua ẩm thực, Lễ hội Tsukimi trở nên trọn vẹn và ý nghĩa hơn, kết nối con người với truyền thống và hương vị của mùa thu.

Thưởng thức nghệ thuật cổ điển

Trong khuôn khổ Lễ hội Tsukimi, nhiều đền thờ, chùa chiền và khu vườn truyền thống không chỉ mở cửa vào buổi tối mà còn tổ chức các buổi biểu diễn nghệ thuật cổ điển, mang đến một trải nghiệm văn hóa tinh tế và lãng mạn.

Âm nhạc và múa truyền thống (Bugaku và Noh)

– Sân khấu Thiên nhiên: Ánh trăng tròn trở thành nguồn sáng tự nhiên, huyền ảo cho các sân khấu ngoài trời hoặc sân khấu truyền thống tại đền thờ.

– Màn Biểu diễn: Du khách có thể chứng kiến các loại hình nghệ thuật trang trọng, có nguồn gốc từ cung đình, như:

+ Múa Bugaku: Các điệu múa và âm nhạc cổ điển được du nhập từ châu Á đại lục, mang tính nghi lễ cao.

+ Kịch Noh: Loại hình kịch nghệ truyền thống, chậm rãi và đầy tính biểu tượng, tạo nên một không khí trang nghiêm và sâu lắng.

s

Ngâm thơ, hội họp văn học

– Di sản Heian: Nhắc nhở về nguồn gốc của Tsukimi, khi giới quý tộc thường tổ chức các buổi họp mặt văn học.

– Hoạt động: Tại một số địa điểm, các buổi ngâm thơ Haiku (thơ ba câu) hoặc Waka (thơ năm câu) được tổ chức. Du khách có thể lắng nghe hoặc thậm chí tham gia vào việc sáng tác thơ ca, ca ngợi vẻ đẹp của vầng trăng thu và mùa thu lãng mạn.

Trà đạo trong vườn

– Không gian Thiền định: Một số khu vườn truyền thống mở cửa cho phép du khách tham gia Trà đạo (Chanoyu) dưới ánh trăng.

– Trải nghiệm: Uống trà xanh matcha trong không gian tĩnh lặng của khu vườn Nhật Bản, cùng chiêm ngưỡng trăng tròn và thưởng thức vẻ đẹp của kiến trúc cổ được thắp sáng, là một trải nghiệm thanh tịnh, mang đậm tính thiền định và thẩm mỹ cao.

Việc thưởng thức nghệ thuật cổ điển trong không khí đêm Tsukimi là cơ hội tuyệt vời để cảm nhận sự giao thoa hoàn hảo giữa văn hóa, nghệ thuật và thiên nhiên của Nhật Bản.

Tsukimi là biểu tượng cho nét đẹp văn hóa tinh tế của Nhật Bản, nơi con người tìm về sự hài hòa với thiên nhiên và trân trọng những giá trị truyền thống. Đó là khoảnh khắc đoàn viên quý giá, nơi những câu chuyện cũ được kể lại, những món ăn truyền thống được dâng cúng, và mọi lo toan tạm lắng xuống để nhường chỗ cho sự yên bình và vẻ đẹp hoàn hảo của vầng trăng tròn.

Nippon Travel - Đơn vị tổ chức Tour du lịch Nhật Bản trọn gói - Bán vé máy bay giá rẻ - Dịch vụ xin visa du lịch Nhật Bản Nhanh - Tỷ lệ đậu 98%. Nếu quý khách có nhu cầu: Mua bảo hiểm du lịch, Sim du lịch thì hay liên hệ ngay tới Nippon Travel.

CÔNG TY TNHH TM, DU LỊCH NIPPON
🏘 SB01 SP.01-37 Vinhomes Ocean Park, Gia Lâm, Hà Nội
☎ 039.699.8888
🌏 https://nippontravel.vn